Aldous Huxley 1962 yılında yazdığı ‘’Ada’’ romanına, mayna kuşlarının söylediği ‘’dikkat’’ sözüyle başlamış ve dikkati nefese odaklamanın öneminden bahsederek, ‘’dikkat, burada, şimdi’’ demek üzere eğitilmiş olan bu kuş aracılığıyla insanlığa unutkanlığını, dikkat etmediğini ya da dikkatini az verdiğini hatırlatmıştır.
Dikkat, zihinsel olarak düşüncenin tam odaklanması halidir. Ortega Y. Gasset ‘’Bana neye dikkat ettiğini söyle, sana kim olduğunu söyleyeyim.’’ sözüyle kişinin aslında dikkatiyle tercih ettiği durumlara yöneldiğini ifade etmiştir. Dikkat esnasında zihin seçim yapar, odaklanmak istediği objeye, eyleme, kişiye veya sürece yönelir, dışında kalan faktörlerden ise vazgeçer. Bilinçli farkındalık uygulamalarında dikkatin fonksiyonu çok önemlidir. Hatta dikkat, bilinçli farkındalığın en basitleştirilmiş formudur. Özellikle mindfulness (bilinçli farkındalık) egzersizleri esnasında dikkat, üzerinde çalışılan konuya yoğunlaşmayı bırakır, zihin uçuşmaya başlar ki bu egzersizlerin başında karşılaşılan çok normal bir süreçtir. Dikkat basamağında en çok karşılaşılan yanlış anlama, düşünmeyi durdurmaya çalışmaktır. Aslında bu mümkün değildir. Dikkatin dağıldığını fark ediyor olmak, gelişim yolculuğunun çok önemli bir parçasıdır. Gereken sadece, dikkati şefkatle niyete geri getirmektir. Nefes egzersizlerinde dikkat bir süre sonra nefese yoğunlaşmayı bırakır. Bu arada zihne gereksiz düşünceler, yapılacak işler, günlük rutinler üşüşür. Önemli olan nefesi kontrol etmeye çalışmak değil, onun doğal akışına müdahale etmeden tekrar dikkati nefese çevirebilmektir. Örneğin, bir anne, akşama çocuklarına ne yemek yapacağını, bir bankacı ertesi gün gerçekleştireceği toplantısını, bir öğrenci haftaya gireceği sınavı düşünmeye başlayabilir. Önemli olan bu düşüncelerin geldiğini fark ediyor olmaktır. Bu aşama bilinci eğitmek adına önemli bir basamaktır. Bununla birlikte, zihnimizin bilincimizin kontrolünde olduğunu görmek için önemli bir işarettir. Burada yapılması gereken zihin kaç kez dağılırsa dağılsın, dağılmanın çok uzamasına fırsat vermeden, her seferinde dikkate sonsuz bir sabır ve anlayışla yaklaşıp tekrar odaklanması için onu yönlendirmek olmalıdır.
Aslında dikkat anı müthiş bir uyanıklık halidir. Dikkat sayesinde, zihin hangi yöne dağıldığını fark eder. Yapılması gereken onu içinde bulunulan pratiğe şefkatle yönlendirmek olmalıdır. Bu durumlar ilk başlarda sıklıkla yaşanarak, zorlayıcı olabilir. Ancak düzenli, sistemli ve sabırla uygulanan pratiklerle ilerleyen zamanlarda zihin dikkat becerisini geliştirmeye başlayacaktır. Dikkatle dostça sürdürülen ilişki aynı zamanda sabırlı, anlayışlı olmayı ve daha sevecen yaklaşmayı öğrenmek için de muhteşem bir deneyim fırsatıdır. Bunları keşfetmek yaşantınızın geri kalan kısmında sizin kazandığınız zenginlikleriniz olacaktır.
Dikkate yapılan yatırım bir nevi zihnin kendine yapılan yatırımdır. Dikkat sistemi iyi çalıştıkça, gün içindeki zaman blokajcılarından kurtularak, kesintiler en aza indirebilir. Böylelikle, önceliklerin yönetimi sağlanabilir. Öz kontrol becerisi artar. Örneğin, bir arkadaşınızı dinlerken mail atmaya çalışmak, dikkati hor kullanmaktır. Zihin sıralı işler ve dikkatte sıralı olduğunda en iyi şekilde çalışır. Aynı anda yapılmaya çalışılan birden fazla her iki aktivitede dikkate gereken özen gösterilmemiş olur. Çünkü eş zamanlı gerçekleştirilmeye çalışılan birden fazla eylemde de kişi orada değildir. Muhtemelen arkadaşınızı tekrar dinlemek, maili tekrar yazmak durumunda kalmanız olasıdır. Bu durum da bir nevi ekstra zaman kaybına yol açar.
Günlük yaşam odaklanmak, uyanık kalmak için sayısız olanaklar sunar. Bunların içinde yer almak için yapmanız gereken tek şey dikkatinizle kuracağınız ilişkidir. Böylelikle, dikkatinizi bilerek düşüncelerinizden uzaklaştırma yoluyla, duyularınıza çevirmeyi seçebilirsiniz. Örneğin kırmızı ışıkta, market kuyruğunda beklemek, uykuya geçerken ki zaman dikkatinizi nefesinize odaklamak için bir harika fırsatlardır. Banka sırasında, markette ödeme için kasa kuyruğunda ya da doktorda randevunuzu beklemek bazen çok sıkıcı olabilir. Sizin için görev ve sorumluluklarınız olan işlerinizi yerine getirirken, ana dikkatinizi vererek bu durumu keyif verici hale dönüştürmek istemez misiniz? Yapmanız gereken dikkatinizi nefes alıp vermeye odaklamaktır. Önce her nefesinizi tüm vücudunuza, sırasıyla başınızdan ayak parmak ucuna kadar tüm noktalarınıza temas ettiğini hissederek alın, verirkense yani yaşamınızın devamlılığı için daha mutlu daha enerjik daha huzurlu hissedeceğinizi niyet ederek verin. Gün içinde bu küçük pratikleri yaparken zihninizin uçuştuğunu, odaklanmadan koptuğu zamanların olduğunu fark ettiğinizde kendinize teşekkür edin, çünkü dikkatinizin dağıldığınızı fark ediyor olmanız bilinçli farkındalığa giden yolda gelişme gösterdiğinizin eşsiz bir işaretidir. Devamında yapmanız gereken gelen düşüncelerin zihninizi çok fazla dağıtmasına izin vermeden, şefkatle ve sevgiyle dikkatinizi geri çağırmak olsun. Bu süreci zorlamadan bedeninizin doğal akışına izin vererek gerçekleştirin. Aksi takdirde dikkat çok kolay incinebilir, bu nedenle her defasında dikkatinize merhametle ve özenle yaklaşarak onu şefkatle kucaklayabilirsiniz.
Sevgilerimle
Bir doğu felsefesi olan Mindfulness (Bilinçli Farkındalık) Batı’daki psikoterapi alanlarında bir yöntem olarak, ilk kez John Kabat-Zinn (1982) tarafından uygulanmaya başlanmıştır. Çoğu dinsel, felsefik ve spiritüel öğretilerde AN’ı yaşayın, AN’da kalın gibi yaklaşımların arkasında bilimin gelişmesi ...
İnsan zihninin diğer canlılardan farkı, bulunduğu durum ve yerden bağımsız olabilmesidir. Bu durum yani geçmişe gidip deneyimlerinden ders çıkarabilmesi, olayları analiz etme gücü, hayatta kalmasını kolaylaştırdığı gibi zihnin istediği zaman geleceğe gidip plan ve program yapabilmesi de evrimsel sür ...
Zihin uçuşmasını bizler otomatik olarak yapmaktayız. Bu otomatik pilottan kurtulmak mindfulness ile mümkün olabilmektedir. Yapılacak şey zihin her uçuştuğunda yani geçmişe ve geleceğe gittiğinde, dikkatimiz her kaydığında bilinçli farkındalıkla onu AN’a, şimdiki zamana getirmektir. Doğu felsefeleri ...
Mindfulness kavramsal değil deneyimsel bir yöntemdir. Ve ancak yapılan egzersizlerle geliştirilip yaşanır. Egzersizlerde temel araç duyularımızdır. Çünkü bizler şimdiki zamanla ancak duyularımızla temas edebiliriz. Görerek, işiterek, koklayarak, tadarak, dokunarak şu AN’ı algılayabiliriz. Bu konuda ...
© 2018 Mindfulness Okulu. Tüm Hakları Saklıdır